Er wordt binnen het Boeddhisme steeds gesproken over verlichting, het pad der verlichting en de leer van de verlichte. Deze leer is ontstaan bij of door Gautama Boeddha, die 563 jaar voor Christus geboren werd. Hij heeft als eerste het pad der verlichting bereikt. Hoe? Allereerst dacht hij dit door vasten en meditatie te bereiken, op het moment dat hij zwaar ondervoed was, kreeg hij het bewustzijn dat dit niet de juiste weg was. Uitgeput is hij onder de Bodhiboom gaan zitten, waar hij in een diepe meditatie van wel 49 dagen terecht kwam. Eenmaal uit deze meditatie was hij verlicht en begreep wat het pad der verlichting inhoud. Deze leer is hij gaan verspreiden.

Wat heeft hij ontdekt tijdens zijn meditatie?
Hij ontdekte dat het leven uit allerlei vormen van lijden bestaat. Zo is er pijn, verdriet, afgunst en haat. Dit zijn vormen van lijden die niet worden gedirigeerd door een hogere macht, deze vormen van lijden liggen vooral in de mens zelf. Als het in de mens zelf ligt, houdt het in dat de mens zich hier ook van kan bevrijden.

Dit lijden, wordt in het Boeddhisme Dukkha genoemd, is niet beperkt tot lichamelijke en geestelijke pijn. Hiermee wordt meer bedoeld de universele en diepere psychologische toestand van ontevredenheid en angst welke gepaard gaat met iedere ervaring in het wereldse bestaan. Het Boeddhisme verkondigt dat dergelijke gevoelens vooral bestaan door de tijdelijkheid van het aardse bestaan. Daarbij gaan deze ervaringen samen met de angst ze kwijt te raken en dus kunnen ze ons geen blijvend geluk schenken.

Heel kort is het leven een reeks van ononderbroken en onbevredigende ervaringen vol leed en dit leed uit zich in ontevredenheid, frustratie, onrust, angsten en fysiek lijden.

Gautama Boeddha zegt dat het lijden vooral wordt veroorzaakt door hunkering. Deze hunkering wordt in het Boeddhisme Tanha genoemd en bestaat uit drie vormen:
1. de hunkering naar zintuiglijke ervaringen
2. de hunkering om ons leven voort te zetten
3. de hunkering naar de opheffing van ons leven

En door ons te verlossen van de hunkering, verlossen wij onszelf van het lijden. Dit verlossen van het lijden leidt tot het Nirvana. Dit is een toestand van absolute en eeuwigdurende vrede. Dit betekend de definitieve beëindiging van de kring van wedergeboorten, de Samsara, en dus van het lijden. Deze toestand zou voor iedereen die leeft bereikbaar zijn.

Om dit te bereiken is er het Achtvoudige pad, die leidt tot verlossing van het lijden. Het achtvoudige pad houdt het volgende in:
1. het hebben van de juist inzichten – overeenkomstig met de vier waarheden
2. het hebben van de juiste bedoelingen – geen bezitsdrang, boosheid of wreedheid
3. het gebruiken van de juiste woorden – geen leugens, ruwe taal. Roddels of laster
4. het juist handelen – niet genieten ten koste van anderen, geen geweld tegen mensen of dieren en niet stelen
5. de juiste levenswijze hanteren – een eerlijk en heilzaam beroep
6. de juiste inspanning – de inzet om het heilzame te bevorderen
7. de juiste aandacht focussen – leven en alert zijn voor het hier en nu
8. de juiste concentratie hebben – op het hier en nu, of op een heilzaam object